Hepatit İle İlgili Bilmek İstediklerimiz

SORU-1-: Hepatit A aşısı tutup tumadığını nasıl analayabiliriz?

Yanıt-1-: Anti-HAV İgG testinini kanda bakılması gereklidir. Pozitif çıkarsa aşı koruyucudur. Negatif çıkarsa tekrar yapılması gerekir.

Soru-2-: Hepatit A ‘lı bir çocuk anenanesi veya dedesi ile öpüşerek temas ederse hepatit A geçirmemiş ve anti-HAV iG G negatif ise ne yapılması gerekir?

Yanıt-2- :  Dede veya anneanne Hepatit A geçirmemiş ise şeker,böbrek yetemezliğ,kemoterpi /kanser için ), immunosüpressif ajan (bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç) kullanıyor iseler hepatit A aşısı ve genel immunglobulin uygulanması gerekmektedir. Bu önlemlere rağmen hepatit A hafif olarak geçirilebilir.

Soru-3-:  Hepatit A karaciğer nakline gidecek kadar ağır seyredebilir mi ?

Yanıt-3-: Hepatit A %1 olasılıkla fulminant ( ağır) heaptit şeklinde seyredebilir ve karaciğer nakli olasılığı ortaya çıkabilir. Adolesans (12-15 yaş ) ve genç  yaş grubundad da  ağır seyir görülebilir.

Soru-4-: Hepatit B aşısı olunca ve aşı tutunca tüm hepatit B etkenlerine karşı koruyuculık elde edilir mi ?

Yanıt-4-: Hepatit B aşısında zarf proteinleri bulunur. Aşı yapılan organizma (kişi) bu zarf proteini taşıyan Hepatit B tiplerine karşı koruyuculuk kazanır. Zarfproteini olmayan %1-2 gibi tüm hepatiti B tipleri içinde az bir kısmına  karşı koruyuculuk elde edilememiş olur.

Soru-5-: Kan nakillerinde hepatit B (HBV)  testleri bakılarak hazırlanan torba kanlar tamamen Hepatit B açısından temiz midir?

Yanıt-5-: Türkiye’de torba kanlarda HbsAg testi yapılıp HBV DNA testi yapılmayan kanlarda hepatit B bulaşma riski sıfır değildir. ABD, İngiltere , Fransa gibi ülkelerde hem HbSAg hem de HBV DNA bakılan torba kanlar daha güvenlidir.

Soru-6-: Hepatit B (HBV) öpme ile bulaşır mı?

Yanıt-6-: Hepatit B ‘li bir kişinin tükrük salgısında HBV bulunabildiği için öpme sırasında karşıdaki kişinin örneğin ağzının öpülmesi sırasında ağzında küçük bir çizik veya yara mevcut ise rahatlıkla bulaşma olabilir.

Soru-7-:  Hepatit B taşıyıcısı olan bir kişi gastroenterolog doktora takip olmalı mıdır?

Yanıt-7-: HBV taşıyıcısı olan bir kişide HBV ‘nin ne zaman alevlenebileceği ve ne zaman sorun çıkaracağı bilinmemektedir. Bazı olgulrda düşük olasılıkta olmakla beraber karaciğer kanseri gelişimide söz konusudur. bu nedenle HBV taşıyıcısının 6 ay veya yılda bir gasatroenterolojiye başvurusu uygundur.

Soru-8-: Hepatit B aşısının tutup tumadığını nasıl anlarız?

Yanıt-8-: Bakılması gereken tes kanda anti-HbsAg dir  Bu test pozitif ve 100 IU/L üzerinde ise koruyuculık yeterlidir. Bu düzeyin altında veya negatif ise Hepatit B aşısı yeniden yapılmalıdır. Tekrar tutmaz ise immune system araştırılmalıdır.

Soru-9- Hepatit B aşısı tutan ve koruyuculuğu belirlenen bir kişi daha sonra aşısını kontrol etirmeli midir?

Yanıt-9-: Yaklaşık beş yılda bir Anti-HbsAg bakılarak aşının  koruyucu olup olmadığı kontrol edidlmelidir. Bu konuda net bir görüş olmamakla beraber Pratik uygulamada bu yöntem ile yetersiz koruyucu aşılı olgular yakalanabilmektedirler. Eğer test negatif veya düşük düzeyde ise Hepatit B aşısı yinelenmelidir.

Soru-10-: Hepatit B hastası (kronik hepatit veya karaciğer sirozu) olduğu sonradan öğrenilen birkişi ile kondom ( kaput-preservatif kullanmadan ) cinsel temas sonrası hastalığın gelişmesinini engellenmesi için ne yapılabilir?

Yanıt-10-: Bu koşullarda bir cinsel temas söz konusu ise hepatitis B’ li olan kişinin bualştırıcılığı olduğu dönemde (HBV DNA pzoitifliği) virüsün geçme olaslılığı çok yüksektir. Hasta olmayan kişinin anti-HbsAg si pozitif ve 100 IU/L üzerinde ise hastalığa yakalnma olasılığı oldukça düşüktür. Bu durumda mutant  tip ( HbsAg taşımayan değişik tip HBV) aşıdan kaçabilir. Bu olasılık için hepatit B immunglobulini uygulanabilir. Aşı koruyucu değil ise anti-HbsAg negative veya 100  IU/l altında ise aşı yapılmalıdır. Aşının koruyucu olacağı bir ay sonrasına kadar  hepatit B immunglobulini uygulanmalıdır. Bu uygulamların allerji riski nedeni ile mutlaka doctor gözetiminde ve gerekli önlemler alınarak uygulanması gereklidir.

Soru-11-: Kronik hepatitili bir olguda  özel diyet uygulanması gerekli midir?

Yanıt-11: Karaciğer hastalığında uygulanacak diyet hastalığın çeşidine ve evresine göre farklılıklar göstermektedir. Kronik hepatit olan bir olguda dikkat edilmesis gereken alkol alınmamasıdır. Haftada bir, 15 günde bir veya  ayda bir alkol alınması dahi uygundeğildir. Et ve türevlerinini yoğun tüketilmemesi gerekir. Yetişkin bir kişinin günlük 75 gr et tüketmesi söz konusu iken bu hastalarda 40-50 gr alımı uygundur. Bunun pratik olarak karşılığı bir günde 3-4 adet orta boy köfte veya eş deeğeri et, tavuk veya balık şeklinde söylenebilir. Her gün yerine hafatada 3 gün yumurta tüketimi uygundur. Her gün orta yağlı 1  bardak süt alınabilir. tuz oranına dikkat etmek gerekir. mümkün olduğu oranda tuz kısıtlamasına gidimelidir. Bir tencere yemeğe 1 çay kaşığı tuz konabilir. Peynir az tuzlu, zeytin az tuzlu olabilir. Ekmek mümkün olursa tuzsuz veya az tuzlu yenmelidir. Alınması gereken enginar gibi özel bir gıda gerekli değildir. Değişik otların tğketilmesi yararlı olamadığı gibi aksine zararlı olabileceğinden ısırgan otu vb. değişik otlar yenmemelidir. Mantar tüketilmemelidir.

Soru-12-: Karaciğer sirozlu karnında asidi (suyu) olan hastanın diyeti nasıl olmalıdır?

Yanıt-12-: Karnında asid olan karaciğer sirozlu olguda en önemli kaçınılması gereken tuzdur. tuz alımı ile vücutta su tutulması ve karındaki suyun artması söz konusudur. Bu nedenle tuz kısıtlaması gereklidir.

-a: Bir tencere yemeğe yarım çay laşığından az tuz konmalıdır.

-b: Peynir lor olmalı, zeytin tuzsuz olmalıdır. Ekmek tuzsuz olmalıdır.

-c: Soda, et, tavuk buyyonları kullanılmamalıdır.

-d: Çerez, kraker tatlı biküvit, kek gibi ürünler dışarıdan alınıp kullanılmamalıdır.

Tuz dışında protein kısıtlnamlıdır. Günde 3 adet köfte veya eşdeğeri et, tavuk veya balık tüketilebilir. Bilinç bulanıklığı varsa protein tamamen kalıdırılır. Alkol tamamen yasaklanır.

Nonsteroid anti inflamatuvar ilaçların tümü, diklofenak, indometacin, etoksikam,indomethacin, asetil salisilik asit ( aspirin ) gibi tüm ilçalar yasaklanmalıdır. Ağrı kesici olarak parasetamol grubu ilaçlar kullanılabilir.

Hastanın alacağı diğer tüm ilaçlar gastroenterolog tarafından kontrol edilmelidir. bunların içinde en önemli olanlardan biri ise sakinleştiriciler ve anti-depresanlardır.

Asidi olan olguda ayrıca su kısıtlamasına gidilmeelidir. Bir günde ( bir sabah saat 08.00 dan ertesi sabah 08.00 a kadar ) toplam 5-6 bardak (noraml 200 cc lik) su bardağından su,süt,tuzsuz ayran,meyve suyu,çorba gibi sıvı gıdalar alınmalıdır. toplam 5-6 bardak olmalıdır.

Soru-13-: Hepatit B ve Hepatit C karaciğer kanserine sebep olabilir mi?

Yanıt-13-: Hem Hepatit B (HBV) hem de Hepatit C (HCV) karaciğer kanserine sebep olabilmektedir. Taşıyıcı olan hepatit B ve C ‘de bile kanser gelişim riski mevcuttur. HBV ‘de %5-10 oranında HCV ‘de is ibiraz daha yüksek oranda karaciğer kanseri gelişebilir. Alkol kullanımı söz konusu ise bu olasılık daha da artar HBV  HCV ile ya da Hepatit Delta virüsü (HDV)  ile  birlikte ise  karaciğer kanser gelişim riski daha da yüksek oranda olabilir. Bu nedenler ile toplumda HB, HCV ve HDV varlığını belirlemek,tarama yapmak ve bu olguları tedavi etmek veya kanser gelişim riski yönünden yakından izlemek son derece önemlidir.

Soru-14: Hepatit virüseri ile enfekte olan (hepatit B ,hepatic C veya Hepatit D ) bir olguda kanser geliştiği nasıl anlaşılır?

Yanıt-14- Kanser ortaya çıktığunda mide – yemek bousu kanaması ,karında asit gelişmesi, birikimi, zayıflama,karın ağrısı gibi yakınmalar ortaya çıkabilir. Önemli olan hastanın bu seviyeye gelmeden önce izlenmesi ve gereki önlemlerin alınmasıdır. Erken dönemde yakalanan karaciğer kanserlerinde karaciğer nakli (transplantasyonu) hayat kurtarıcıdır.